Nieuwe trend

Gedurende de laatste jaren is bovendien mede door de internationale boekhoudregels (IFRS) een trend tot ontwikkeling gekomen die eveneens van betekenis is. Volgens deze trend worden pensioenfondsen “op afstand” van de desbetreffende onderneming of bedrijfstak geplaatst. Hiertoe worden regelingen met vaste pensioenaanspraken (Defined Benefit-systemen) vervangen door regelingen met vaste premiebijdragen (Defined Contribution-systemen of Collectieve Defined Contribution-systemen). Kenmerk van de (C)DC- systemen is dat de werkgever(s) minder of geen risico gaan dragen. De risico’s worden dan geheel of grotendeels overgenomen door de individuele deelnemers of door de gehele collectiviteit van verzekerden. Bij CDC-systemen wordt daartoe bij voorbeeld de voorwaardelijke indexering als belangrijk sturingsmiddel ten behoeve van de financiële positie van het fonds gebruikt (vaak met behulp van beleidsstaffels). Daarnaast worden afspraken gemaakt over premiestabilisatie en worden incidentele werkgeversbijdragen uitgesloten. De trend om risico’s voor de werkgevers over te dragen aan de individuele deelnemers of aan de collectiviteit van verzekerden is begonnen bij de ondernemingspensioenfondsen maar stopt zeker niet bij de bedrijfstakfondsen. Ook voor de werkgevers bij deze fondsen is het aantrekkelijk de financiële risico’s te beperken of uit te sluiten door premiestabilisatie en door de voorwaardelijke indexatie als financieel sturingsmiddel te gebruiken. Zo is het Spoorwegpensioenfonds reeds op 1 januari 2006 overgegaan op een CDC-regeling. In deze situatie is het niet vanzelfsprekend dat de werkgevers de helft van de zetels in het bestuur van pensioenfondsen blijven bezetten. Zij dragen dan immers geen of vrijwel geen risico’s meer. Anderzijds is het wel vanzelfsprekend dat in die situatie de gepensioneerden, en zo mogelijk de zogenaamde slapers, in de fondsbesturen zijn vertegenwoordigd. Zij lopen evenals de werknemers financiële risico’s (door de voorwaardelijke indexering en bij de kredietcrisis zelfs door nominale afstempeling van hun pensioenaanspraken); hun vertegenwoordigers behoren daarom volwaardig in de fondsbesturen mee te beslissen. Deze vertegenwoordigers zullen dan vanzelfsprekend evenals de andere bestuursleden hun bijdrage moeten leveren aan een bestuursbeleid waarin de belangen van de verschillende belanghebbenden, zoals de wet zegt, “op een evenwichtige wijze worden afgewogen”.